پەیامی سەرۆكایەتی زانكۆ بە بۆنەی رۆژی جیهانی زمانی دایك
[email protected]رۆژی 21 ی شوباتی هه‌موو ساڵێك رۆژی جیهانی زمانی دایكه و هه‌موو گه‌لانی جیهان به چالاكی جۆراوجۆر ئه‌و رۆژه به‌رز ڕاده‌گرن، رێكخراوی یۆنسكۆی سه‌ربه نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان لە ساڵی (1999)ەوە، رۆژی 21 ی شوباتی ھه‌موو ساڵێكی وه‌ك رۆژی جیھانی زمانی دایك ناساندوە .
له جیھاندا 6 ھه‌زار زمان ھه‌ن، به‌ڵام زۆریان مه‌ترسی له‌نێوچوونیان له‌سه‌ره و زۆرترین خه‌ڵك قسه به 100 زمان ده‌كه‌ن، زمانی كوردیش له پله‌ی 59-یه‌مین زمانی جیهاندایه.
هەموو ساڵێكیش له‌م رۆژه‌دا له كوردستان به گشتی و هه‌رێمی كوردستان به‌تایبه‌تی چالاكی تایبه‌ت به زمانی كوردی به‌ڕێوه‌ده‌چن، له عێراق زمانی كوردی دووه‌م زمانی ره‌سمییه و له باشووری كوردستان زمانی ره‌سمی حكومه‌ت و خوێندنه. له سوریاو توركیا تائێستا زمانی كوردی دانی پێدانه‌نراوه، به‌ڵام كانتۆنه‌كانی رۆژئاوای كوردستان زمانی كوردی وه‌ك زمانی ره‌سمی به‌كاردێنن، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا گرنگییه‌كی زۆر به زمانی عه‌ره‌بی ده‌ده‌ن.
زمان بریتیه له‌و دیارده‌یه‌ی، كه وه‌ك ره‌گه‌زێك بۆ په‌یوه‌ندیكردن به‌كارده‌هێنرێت، ره‌گه‌زێكی سه‌ره‌كی رۆشنبیرییه‌و ئامرازێكه بۆ پاراستنی رۆشنبیری نه‌ته‌وه‌كان‌و گواستنه‌وه‌ی ئه‌و رۆشنبیرییه له نه‌وه‌یه‌كه‌وه بۆ نه‌وه‌یه‌كی تر، هەروەها زمان ناسنامەی سەرەكی هەرنەتەوەیەكە كە پێی دەناسرێتەوە، بۆیە پێویستە هەرمیللەتێك بۆ ئەوەی ناسنامەی نەتەوەیی خۆی ون نەكات، بەردەوام پەرە بە زمانی دایكی خۆی بدات.
راستە نەتەوەی كورد لە هەر چوار پارچەی كوردستان هەرلە كۆنەوە لەلایەن دوژمنانییەوە رووبەروی ستەم و داگیركاری و كیمیاباران و جینۆسایدو چەندین كارەسات و پیلانی نێودەوڵەتی بووەتەوە، لە پێناو سڕینەوەی ناسنامەونەمانی زمانی دایك-ی، بەڵام هیچ لەو كارەسات وپیلانانە نەیان توانیوە نەتەوەی كوردو زمانەكەی لەناو بەرن، بەڵكو زیاتر گەشەیان پێداوەونەوە بەنەوە توانیویانە زمانی دایك بۆیەك بگوازنەوەو پەرەی پێبدەن تا بە رەسمی ناساندنی لە چوار چێوەی دەوڵەتی عیراق، وەك زمانێكی رەسمی.
لە هەرێمی كوردستان، لە هەموو قۆناغەكانی خوێندن تاكو ناوەندە ئەكادیمییەكانی وەك پەیمانگاو زانكۆكانیش، كۆلێج و بەشی تایبەت بە خوێندنی زمانی كوردی بە شێوەی زانستی و ئەكادیمی هەن، كە ئەمە بۆ خۆی دەستكەوتێكی گەورەیە بۆ زانست و رۆشنبیری و فەرهەنگی میللەتەكەمان و دەتوانێت بیپارێزێت و زیاتر پەرە بە زمانی دایك بدات.
بۆیە لە رۆژی جیهانی زمانی دایكدا بە ناوی سەرۆكایەتی زانكۆی سلێمانییەوە، پیرۆزباییەكی گەرم ئاڕاستەی نەتەوەكەمان دەكەین و هیوادارین لە ئایندەدا زمانی كوردی هاوشێوەی هەرێمی كوردستان، لە پارچەكانی تری كوردستانی گەورەدا بەرەسمی بناسێنرێت و هەر تاكێكی كورد لە هەرشوێنێكی ئەم دنیایەدایە بتوانێت بە ئازادی بە زمانی دایكی خۆی قسەبكات و بنوسێت.
هەرلە ڕۆژی زمانی دایكدا ئەوە بەرز ئەنرخێنرێت کە زمانەکان پێشینە و مێژووی فەرهەنگی میللەتانن و بە پاراستنی زمانەکان زۆر سەرچاوەی ناسینی مرۆڤی و فەرهەنگی بۆ مرۆڤایەتی لە لەناوچوون دەپارێزرێت، بۆیە نەفەوتانی تەنها یەک وشەش ئەتوانێت پەنجەرەیەک بێت بۆ زۆر هەست و هزری مرۆڤی.
2023-02-21
606
